Trong quyển Tôi tự học của học giả Thu Giang, cụ cho rằng Biết xúc cảm là một trong ba yếu tố chính của một nền văn hóa vững vàng. Trong đó, cụ đề xuất 3 phương pháp để tạo cho mình một tâm hồn nhạy cảm, một tình cảm dồi dào. Phương pháp thứ ba là biết sống một mình trong cô tịch, giữa cảnh vật thiên nhiên; cụ viết:
“Sống trong xã hội, người ta vì nể nhau mà phải bị bắt buộc trong giả dối. Cả một giàn “nghi lễ” giả tạo bắt buộc ta phải dẹp tình cảm ta qua một bên, tỏ vẻ lạnh lùng và cố giữ vẻ trầm lặng bí ẩn. Chẳng những ta không được quyền bộc lộ bản tính của ta, lại còn bị phong tục, tập quán xã hội làm lệch đi và lại phải thay vào đó bằng những cử động, những cảm tưởng mà xã hội, thời thượng chấp nhận, dù là trái với tâm cảm của ta. Cái sống phiền phức, nhộn nhịp của đô thị dễ làm khô héo tình cảm thanh cao của ta. Sống trong cô tịch là dịp hay để mình sống trở lại trong sự thành thực với cõi lòng.”
Cụ còn dẫn lời của văn hào Anfré Maurois:
“Những người làm việc nhiều, nên thỉnh thoảng sống một đời sống ẩn dật”…”Họ tìm về nhà quê, bên sườn núi, hay những bãi bể vắng vẻ để xa hẳn với mọi liên lạc, từ chối cả sự luyến ái tâm tình cùng bè bạn. Trong một khung cảnh rộng rãi bát ngát như thế mới thích hợp với tâm hồn của họ được. Ở giữa sự nhộn nhịp tưng bừng của các đô thị lớn, thì một tuồng hát, một bài báo, một câu chuyên ngồi lê đôi mách cũng sẽ thành ra điều quan trọng, lấn át cả công việc của ta, cả tình cảm đứng đắn của ta. Nhưng dưới cảnh trời sao mênh mông bát ngát, những chuyện vụn vặt ấy phải chìm lần mất hẳn trong bóng tối. Trong sự im lặng ban đêm và trong sự im lặng của tâm hồn, trên những khoảng bao la man mác thì mọi sự phù phiếm vô giá trị đều bị gạt bỏ hết, và ta có thể xây dựng được những công trình lâu dài. Sự tĩnh mịch không bao giờ làm hèn yếu con người đâu”
Đoạn này là một trong những đoạn thích nhất khi đọc Tôi tự học của cụ. Đọc lại, ngẫm cho mình, và nghe Hương xưa ngân nga “Tình Nhị Hồ vẫn yêu âm xưa, cùng Nguyệt Cầm vẫn thương Cô Tô. Nên hồn tôi vẫn nghe trong mơ tiếng đàn đợi chờ mơ hồ. Vẫn thương muôn đời nàng Quỳnh Như thuở đó…” thấy trống trải.
Mời nghe nhạc: